2017'ye bakış

2016 Capsicum mevsimi artık sona yaklaştığı için 2017'nin planlarına başlamak yanlış olmayacak. 2017'de yeni Capsicum tohumu getirtmeyi planlamıyorum.Elimdeki bitkileri olabildiğince kışlamaya çalışacağım.Tatlı biber ihtiyacını semt pazarından yerli C. annuum varyetesi (Yeşil Kıl Biber) ile karşılayacağım.Bu seneki hibrid çalışmamın tohumlarından bir kaç F1 yetiştirip bitkiyi gözlemlemeyi ve F2 tohumlarını elde etmeyi planlıyorum.Eldeki bitkilerle yeni hibridleme çalışmaları da olabilir.Sonuçta 2017 sakin geçecek gibi görünüyor.

İlk hibridleme çalışması

Capsicumlarda hibridleme oldukça kolay ve yaygın olarak yapılıyor.Bir çok varyete olduğundan tür uygunluğu gözetilerek nerdeyse sonsuz hibrid elde edilebilir.Hobiciler de genellikle acılığı arttırıcı, ilginç renk ve formda Capsicumlar elde etmeye çalışıyor ve başarılı sonuçlar elde ediyorlar.Ben de hem başlangıç olarak hem de el alışkanlığı elde etmek için bir hibridleme yaptım.Bu ilk çalışma başarılı oldu.C. baccatum'Piri Piri' üzerine C. baccatum 'Hot Lemon' polenleri ile tozlaşma yaptım.Sonuçta elde edilecek F1 hibridler her iki bitkinin ortalaması oluyor.Yani renk, büyüklük, form ve acılık orta değerlerde buluşuyor.F2 den itibaren görülecek açılımda tercih edilecek özelliklere göre idealde F10 ama pratikte F6-F7'ye kadar devam edilmeli.Herşey iyi giderse stabil ve istenen özelliklere sahip bir hibrid Capsicum elde edilip adlandırılabilir.Benim gelecek mevsimde yapmayı planladığım F1'i yetiştirip gözlemek ve F2 için tohum biriktirmek.

Jalapeno, bir hayal kırıklığı!

Günlük tüketim için bahçeye diktiğim C. annuum'lar maalesef çok yetersiz gelişim gösterdi.Bunun başlıca 2 nedeni olabilir.Toprağın yetersiz özellikleri veya sorunlu fideler.Bunu kontrol etme fırsatını da buldum açıkçası.Saksıya dikim yaptığım C. annuum 'Jalapeno TAM' bodur kalmakla birlikte yeterli ve sağlıklı tohum kapsüllerini büyütebildi.Sonuçta sorunun büyük ölçüde topraktan kaynaklandığına karar verdim.Hafif acı (yaklaşık 5000 SHU) ve lezzetli Jalapeno TAM'ı kışlamayı planlıyorum.Gelecek sezon yenilerini saksıda yetiştirmek iyi bir fikir...

Piri Piri büyük yanılgı...

Bir şey konusunda yeterince bilginiz varsa onunla ilgili önyargınız da var demektir...Piri Piri veya Peri Peri diye adlandırılan Capsicum varyetesinde de böyle oldu!Genel bilgi bu varyetenin Afrika kökenli bir Capsicum frutescens olduğu yönünde.Portekizde yetiştirilen ve tavuk sosu yapımında kullanılan bu varyeteyi ben de bu kullanım için edinmek istemiştim.Tüm yetiştiriciler bir C. frutescens olarak sattığı için Kanarya Adalarından isterken siteyi yeterince incelemedim açıkçası. Oysa yetiştirici Peri Peri'nin bir C. baccatum olduğunu sitesinde açık şekilde belirtiyor.
Genelde söylenen bir kaza için 2 hata gerektiği.Burada da hem yetiştirici nedense bir baccatum'u Peri Peri olarak adlandırmış hem de ben siteyi yeterince incelemeden frutescens olarak almış oldum.
Sonuçta fidanlar büyürken bitkinin yaprak formu frutescens'e benzemediği için  yanlışlık anlaşıldı ve çiçeklerin gelişimi ile de netlik kazanıldı.Bitkinin değerlendirmesine gelinirse dik gelişen kapsüller önce açık yeşilken zamanla kirli yeşil/beyaz renge dönüyor.Henüz kırmızı renk gelişimi olmadı.
Oldukça ince ve kuru duvarlı kapsüller hafif-orta acı (yaklaşık 3000-5000 SHU) belirgin bir lezzet yok.Tohumları alıp kapsülleri kurutmayı planlıyorum.Çok verimli olmayan bitkiyi kışlamayı planlamıyorum.Gerçek Peri Peri ise bir başka mevsime.....

Hasat ve kış hazırlığı

Erken olgunlaşan Chiltepin Amarillo ve Chi-Chien kapsüllerini hasat ettim ve ikiye kesip olabildiğince çekirdeklerini çıkardım.Hazırlanan kapsülleri 80C'de birkaç saat fırınlayarak kuruttum ve kahve değirmeninde çekerek küçük şişelerde dondurdum.Hazırlık sırasında Chiltepin Amarillo'nun plasentasının oldukça sulu olduğunu ve belirgin şekilde adeta chinenseyi hatırlatacak şekilde kokulu olduğunu gözlemledim.Acaba bu Capsicum bir chinense hibridi mi?
Chi-Chien ise ince kuru duvarlı ve belirgin koku yok.Her iki Capsicum da acı olmakla birlikte benim damak lezzetime uyanın Cayenne benzeri Chi-Chien olduğunu söyleyebilirim.Şimdi sırada Chi-Chien kapsülünün tazesinin tadımı ve Baccatum'ların kışlık hazırlığı var...

Goat's Weed bir Capsicum mu?

C. annuum 'Goat's Weed'in Venezuella kökenli bir varyete olduğu belirtiliyor.Sahip olduğu bazı özellikler gerçekten çok şaşırtıcı!Boyuna gelişen ve kendisi dallanma gösteren sağlam gövdeli bitki desteksiz durabiliyor.Küçük çiçekler aşağıya dönük kapsüller ise dik.Yeşil renkli kapsüller kısa sürede siyaha dönüyor ve uzun süre siyah kalıyor.Bu nedenle bitkinin bir diğer adı da Black Cobra.Genç yapraklar ve özellikle dallar çok ince tüylerle kaplı.Bu özellik soğuk veya güneş ışığından korunma mı sağlıyor?

Gerçek Çinli! Chi-Chien

C. annuum 'Chi-Chien' bodur, kompakt, yoğun yapraklı ve verimli bir varyete.İsminden de anlaşılacağı gibi Çin kökenli varyetenin tohum kapsülleri dik ve kısa sürede yeşilden kırmızıya dönüyor.Kapsüllerin dalında kurumaya başlaması kışlık kurutmaya çok uygun bir varyete olduğunu gösteriyor.Cayenne bir alternatif olup olmayacağını öğrenmek için en kısa sürede tadım yapmayı planlıyorum.

Peruvian Pointer

2016'da yetiştirdiğim tek baccatum olan Peruvian Pointer'ın kapsülleri olgunlaştı.Erken budama sayesinde bodur ve çalı formunda gelişen bitkinin önce yeşil ve dik kapsülleri daha sonra kırmızıya dönüyor ve sarkıyor.Oldukça verimli bitkinin meyvelerinin lezzeti ve acılığı ise daha sonra değerlendirilecek.
Not:Olgun kapsüllerden birisini yemekle yiyerek değerlendirdim.Acılık yaklaşık 5000 SHU olmalı yani Jalapeno düzeyinde.Çok yakıcı ve kalıcı bir acılık sözkonusu değil.Belirgin bir koku veya kalıcı bir tat da yok.Kapsül duvarı oldukça ince ve kuru.Bu varyete salatalara renk ve acılık katmak için eklenebilir ancak mutlaka yetiştirilmesi gerekli diyemem.

Medusa bahçe performansı

C. annuum 'Medusa' iç mekanda diatomit içeren kapta çiçek açıp kapsüllerini geliştirdi.Dış mekanda geniş bir saksıya ektiğim 3 Medusa iç mekandaki bitki ile aynı boya ulaştı.Ancak yan gelişim ve çiçeklenmenin dış mekanda daha belirgin olduğu gözleniyor.Kırmızı renkli kapsüllerin lezzeti ve biberleri nasıl değerlendireceğim ayrı bir başlık konusu olacak.

Nosegay bahçe performansı

C. annuum 'Nosegay'ı öncelikle diatomitte ve iç mekanda yetiştirmeye başladım.Ancak unlu bitlere duyarlılığı ve düzensiz sulamadan etkilenmesi nedeniyle tohum kapsülleri oluştuktan sonra (tohumları kurtardım!) bitkiyi kaybettim.Elimdeki diğer iki genç bitkiyi de dış mekanda öğleden sonra direkt güneş ışığı alan ayrı bir saksı ve bir narenciye saksısının kenarına diktim.Her iki bitki de dış mekanda çok iyi performans gösterdi.Zararlılardan etkilenmeden çiçeklenip kapsül oluşturdular.Daha rahat köklenmelerine rağmen bitkilerin yine bodur kaldıklarını belirtmeliyim.

Fish Pepper

Bu bloğu başlatmadan önce de yetiştirdiğim ve görselliği ile öne çıkan C. annuum 'Fish Pepper' maalesef kışlanamadığı için mevsim başında tohumdan yetiştirilmesi gerekiyor.Geleneksel olarak ABD'nin güney eyaletlerinde yatiştirilen ve deniz ürünlerini lezzetlendirmek için kullanılan Fish Pepper hafif orta acılıkta.En son 2014'de yetiştirdiğim Fish Pepper çok hafif acı (yaklaşık 1000 SHU) ancak pek lezzetli değil.Çaprazlama çalışması yapılacaksa mutlaka düşünülmesi gereken bir varyete ancak tüketim açısından benim için önceliği yok.

Hungarian Black 2014'ün siyahı!

2014'de yetiştirdiğim C. annuum 'Hungarian Black' dev kapsülleri ve 0 SHU olması ile yemek ve salatalarda değerlendirilebilecek bir Capsicum.Şu ana kadar yetiştirdiğim en büyük Capsicum olmasına rağmen düşük verim nedeniyle şimdilik yeniden yetiştirmeyi düşünmediğim bir varyete.İleride bahçe kültüründe neden olmasın?

2012'ye dönüş C. rhomboideum

2012'de tohumdan büyütmeye başladığım C. rhomboideum'lar geçen zamanda ne kadar dayanıklı olduklarını ispat ettiler.Açıkçası yeterince ilgilenemediğim, sulama ve gübrelemeyi ihmal ettiğim, küçük kaplarda kalan bitkiler hayatta kalmayı ve hatta çiçek açıp kapsül oluşturmayı başardılar.C. rhomboideum diğer Capsicumların aksine yayılıcı, sürekli dipten yeni dallar üreten ve uzayan çalı sarmaşık görünümde bir tür.Kışı sorunsuz atlatıyor.Her ne kadar büyütmesem de çelikler suda kolaylıkla kökleniyor.Kapsüller çok küçük ve belirgin bir lezzet hissedilmiyor.Scoville değeri de 0!
Seneye elimdeki 2 bitkiden birisini daha büyük bir kaba aktarıp budayarak şekillendirmeyi ve görsellik kazandırmayı planlıyorum.

Trepadeira do Werner 2014'e dönüş!

2014'de yetiştirip 2 sene başarı ile kışladığım C. baccatum 'Trepadeira do Werner' Brazilya kökenli ve vahşi bir baccatum varyetesi.Nispeten kompakt ve yanlara doğru dallanan bitki çok verimli.Varyete adı Werner'in (bulan Alman'ın adı) sarmaşığı olmasına rağmen uzayıcı bir büyüme gözlenmiyor.
Önce beyaz olan kapsüller kısa sürede kırmızıya dönüyor.Kalın ve sulu kapsül duvarları orta acılıkta (1000-5000 SHU) ve çok lezzetli.Taze ve donmuş olarak değerlendirilebilen Trepadeira do Werner ideal salata biberlerinden.

Chiltepin Amarillo hibrid mi?

Özellikle Kanarya Adasındaki Capsicum üreticisi yeterli izolasyon yapmadığı için varyetelerinde hibridleşme sık gözleniyor.Chiltepin Amarillo olarak aldığım tohumlardan büyüttüğüm bitkinin kapsülleri olgunlaşınca soru işareti oluştu.Evet kapsüller sarı ancak bir Chiltepinin nerdeyse 2 katı büyüklükte ve uzun.Bununla birlikte olgun kapsüllerin kolaylıkla kopması yabani türlerin bir bulgusu.Her ne kadar orijinalliği şüpheli olsa da yüksek verimli bitkiyi korumayı ve kapsülleri kurutmayı planlıyorum.

Datil yeniden

2012'de yetiştirmeye başladığım ve bir süre kışladığım C. chinense 'Datil' sonunda ölmüştü.Geçen sene saksıda çıkan bir Datil'i ayırıp büyütmüş ve başarı ile kışlamıştım.Küçük bir saksıda ve topraktaki bitki biraz ihmal edilmesine rağmen ne kadar verimli olduğunu gösterdi!Datil gerçekten bir Capsicum klasiği...

Bence berabere kaldılar...

C. annuum 'Nosegay' ve 'Medusa' yeterince büyüyüp tohum kapsülleri de gelişince daha önce planladığım karşılaştırmayı yapabildim.
Fotğraftan da görüldüğü gibi bitki boyları aşağı yukarı aynı.Medusa tohum kapsüllerinin dik ve uzun olması ile daha büyük görünüyor.Nosegay'ın ise daha uzun ve geniş yaprakları var.Medusa bol yapraklı olduğundan daha geniş görünüyor.
Sonuçta her iki varyete de değişik özellikleri ile ön plana çıkıyor.Genel değerlendirmede ise beraberlik olduğunu söylemek yanlış olmayacak.Yani dünyanın en küçük Capsicumu  C. annuum 'Medusa' ve 'Nosegay' denilebilir.

Gerçekten Medusa!

C. annuum 'Medusa' tohum kapsüllerini ismini hakkedecek şekilde büyütüyor.Yere dönük çiçekler meyveye döndüğünde yukarı yöneliyor ve tipik görünümü alıyorlar.Bu varyetenin ornamental kategorisini fazlası ile hakkettiğini söylemek yanlış olmaz.C. annuum 'Nosegay' ile karşılaştırma sonrası tadım notlarını paylaşmayı planlıyorum.

Medusa yeni rekortmen mi?

C. annuum 'Medusa' çiçek açmaya başladı.Bitkinin üzeri çiçek tomurcukları ile dolu.Aşağıya dönük çiçekler internet görüntüleri ile uyumlu ve C. annuum 'Nosegay'a göre küçük.Yapraklar da Nosegay yapraklarının yarısı büyüklükte.Bitkinin boyu halen Nosegay ile aynı.Medusa şu an için Nosegay'dan çok daha küçük bir Capsicum görünümde yani rekor onda gibi görünüyor.Ancak bitkinin yan dal vermeye başladığı da gözden kaçmıyor yani biraz daha genişleyip boylanma ihtimali mevcut.Bir ay sonra her iki bitkiyi karşılaştırmalı olarak görüntüleyip kesin sonucu belgelemeyi planlıyorum.Her halükarda C. annuum 'Medusa'  küçük saksıda yetiştirmeye uygun çok kompakt bir Capsicum.

Capsicumları budayarak bodurlaştırma 2

Chiltepin Amarillo'da örneklediğim budayarak bodurlaştırma yönteminde ikinci aşama eski yaprakların nihai olarak budanması.Hızla gelişen yeni yaprak ve filizler nedeniyle belirgin bir zaman kaybı olmadığı söylenebilir.Örneklediğim nispeten gelişmiş bitkilerde sadece uç budaması yapıldığından alt nodlarda belirgin gelişim gözlenmedi.Halen büyüyen C. annuum varyetelerinde erken ve derin budama ile çok kısa ve çok kalın gövde oluşturmayı planlıyorum.

Biberler bahçeden....

Bahçede toprakta yetiştirmeyi planladığım C. annuum varyeteleri yapay aydınlatma altında büyümeye devam ediyor.Aslında hiç tercih etmemekle birlikte elimde bulunan tek kullanımlık cocopeat mini saksıları bu şekilde değerlendirmiş oldum.Genç bitkileri biraz daha büyüdüklerinde budayarak bodurlaştırmayı planlıyorum.Hangi varyeteler mi?
C. annuum 'Jalapeno TAM' ve C. annuum 'Santa Fe Grande'
Her iki varyete de düşük Scoville değerlerine sahip kalın duvarlı, orta boy biberler.Yani salata ve pizzalarda değerlendirmek için uygunlar.

Mini Capsicum Medusa!

C. annuum 'Medusa' ornamental denilen Capsicumlar arasında özel bir yere sahip.Bodur olmasının ötesinde en önemli özelliği çocuklar açısından güvenli olması!Bodur Capsicum'lar arasında 0 Scoville olan yani tatlı olan tek biber.Bu açıdan hem çocukların yetiştirip deneyimlemesi hem de salatalar eklenip tüketilmesi gibi avantajlara sahip.Erken çiçek açıp meyve vermesi de bir başka avantaj.Elimdeki 4 bitkiden üçünü geniş bir saksıda toprak kültürüne aktardım ve Nisan ortasına kadar garajda tutmayı planlıyorum.Diğer bitkiyi ise 2.5 lt subirigasyon kabında diatomitte büyütmeyi planlıyorum.Bu bitkiyi halen evde pencere önünde tutuyorum.Medusa eğer lezzetini beğenirsem ileride 12 ay yetiştirmeyi planladığım bir varyete.

Tohum canlılığı ve C. lanceolatum

Yaklaşık 4 yıl önce tohumdan üretip serada yıllarca ihmal ettiğim C. lanceolatum'ları 2015'de daha büyük kaplara aktarıp dış mekana yerleştirmiştim.İyi gelişim gösteren 2 bitki bol bol çiçek açmakla birlikte sadece 2-3 meyve oluşturdu.Sonbaharda muhtemelen yanlış bir gübrelemeye bağlı eşzamanlı olarak her iki bitkiyi de kaybettim.
2015 kışında buzdolabında sakladığım Capsicum tohumları arasında bir kaç adet C. lanceolatum buldum!Hemen ekim yaptığım tohumlardan 2'si çimlendi!4 yıl sonra bile çimlenme görülmesi buzdolabında saklamanın başarısını ve sonuçta tohumlarımın gelecekte kullanılabilirliğini gösterdi.
Garajda büyüttüğüm ve daha büyük kaba aktarım yaptığım iki bitkiden birisini gece salyangoz yiyince diğerini gecikmeden ev ortamına aktardım.Subirigasyon kabındaki bitkiyi yavaş yarayışlı gübre ile hızla büyütüp tohum almayı ve sürdürebilirliği sağlamayı planlıyorum.

Capsicumları budayarak bodurlaştırma 1

Capsicumlarda  erken budama ile bodurlaştırma ve güçlü gövde yapısı elde etme giderek daha sık uygulanıyor. Ben de geçen senelere dayanan tecrübelerim ile kendiliğinden bodur olanlar hariç tüm Capsicumları budamaya karar verdim.
Standardize ettiğim yöntem 4-5. gerçek yaprak sırası gelişince ucun kesilmesi ve yaprakların da büyük ölçüde azaltılması şeklinde özetlenebilir.Yan dallar çıkınca yani 10-15 gün sonra kalan yapraklar da budanıp bitkinin kendini tam olarak yenilemesi sağlanıyor.Bu yöntemde gelişim biraz gecikmekle birlikte elde edilenler buna değiyor.
Bitki daha bodur ve yan dallar nedeniyle kompakt görünüm alıyor.Ana gövde desteğe ihtiyaç göstermeyecek hatta rüzgarlarda kırılmayacak şekilde kalın ve güçlü oluyor.Toplam verimlilikte belirgin bir düşüş olmuyor.
Sonuçta erken budamanın Capsicum yetiştiriciliğinde önemli bir değişiklik olduğunu söylemek yanlış olmayacak.

Bir İtalyan dosta teşekkür!

Amatör bitki dünyasında ülke, ırk, din farkını gözardı ederek yardımlaşma ve paylaşım tahmin edildiğinden daha yaygın.Sadece internetten tanıdığım daha doğrusu beni takip eden bir İtalyan bana çok özellikli 2 Capsicum çeşidinin tohumlarını hediye etti.Buradan kendisine teşekkürlerimi iletiyorum.Her ne kadar bu yazıyı okuyamayacağını bilsem de pozitif enerjinin gücüne inanmak istiyorum...
Dostum uzun süredir elde etmeyi istediğim bir türün taze tohumlarını gönderdi.Capsicum flexuosum
-15C'ye kadar dayanabilen bu yabani tür İstanbul'da rahatlıkla kışlayabileceğim bir Capsicum. Heyecan verici...
Diğer Capsicum ise henüz türü kesin olmayan, hibrid veya mutant olasılığı da olan CGN 19198
Bu Capsicum'un da özellikleri ile tam bir macera olacağını düşünüyorum.
Kuşkusuz hemen ekim yapıp beklemeye başladım....

Yapay aydınlatma altında Capsicumlar

Capsicum fideleri alışıldığı gibi yavaş bir hızla büyümeye devam ediyorlar.Bir ve hatta ikinci yaprak sıraları belirdiği için sıvı gübrelemeye başladım.Şu an için gelişim iyi olup beslenme eksikliği gözlenmiyor.5-6. yaprak sırası gelişince tepeyi kesmeyi, 3-4 gün sonra (her yaprak dibinde filizler belirince) eski yaprakları da kesmeyi ve bitkileri bodurlaştırmayı planlıyorum.Bu uygulama ile verim azalsa da rüzgara dayanıklı ve kalın gövdeli bitkiler elde edilebiliyor.

C. galapagoense güncelleme

C. galapagoense tahminimden hızlı büyüyor.Yan dal gelişiminin de görülmesi ile artık ayrı bir kaba aktarım zamanı yaklaşıyor denebilir.Yapraklar, dokunulduğunda chinense benzeri yoğun bir koku yayıyor.Bu özelliğin C. galapagoense için tipik olduğu söylenebilir.